Sivas Kalesi

Tarihçesi

Sivas Kalesi, Sivas’ın merkezinde yer alan ve tarih boyunca şehri savunma amacıyla kullanılan önemli bir yapıdır. İlk olarak Hititler döneminde bir yerleşim noktası olarak değerlendirildiği düşünülen kale, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde farklı şekillerde yeniden inşa edilmiştir. Özellikle Selçuklular ve Osmanlılar zamanında kale, Sivas’ın korunması ve güvenliği açısından büyük önem taşımıştır. İlhanlılar ve Timur İstilası sırasında ağır hasarlar alan yapı, Osmanlılar tarafından zaman zaman onarımdan geçirilmiştir.

Mimari Yapısı

Sivas Kalesi, genellikle kayalık bir tepe üzerine inşa edilmiş surlar ve burçlardan oluşmaktadır. Yapının temel mimari özellikleri şunlardır:

• Sur Duvarları: Büyük taş bloklardan inşa edilen kalın surlar, zaman içinde çeşitli onarımlar görmüştür.
• Giriş Kapıları: Kaleye giriş için kullanılan ana kapılar, sağlam taş işçiliği ile inşa edilmiştir. 7 adet kapısı bulunduğu bilinmektedir. Bunlar şekil ve yönlerine göre isimlendirilmişlerdir. Kayseri Kapısı, Dolap Kapı, Tokmak Kapı, Cancun Kapısı, Şalpur Kapısı, Bağdat Kapısı, Tokat Kapısı bu kapılara verilen isimlerdendir.
• Gözetleme Kuleleri: Kale, düşman saldırılarını erkenden fark edebilmek amacıyla gözetleme kuleleri ile donatılmıştır.
• İç Kale: Osmanlı döneminde kullanılan bazı ek yapılar bulunmaktadır.

Yapım Teknikleri ve Kullanılan Malzemeler

Sivas Kalesi, taş ve tuğla malzemeler kullanılarak inşa edilmiştir. İlk dönemlerde kesme taş kullanımı yaygınken, Osmanlı döneminde bazı bölümlerde tuğla ve harç ile onarımlar yapılmıştır. Zamanla kale surlarının büyük bir kısmı yıkılmış veya kaybolmuştur. Günümüzde kaleden geriye sadece bazı duvar kalıntıları ve yerleşim alanları kalmıştır.

Bölge Halkı Üzerindeki Etkisi

Sivas Kalesi, yüzyıllar boyunca şehrin savunmasında kritik bir rol oynamıştır. Halk, düşman saldırılarında kaleye sığınarak güvenli bir bölge oluşturmuştur. Aynı zamanda, Sivas Kalesi, çevresinde ticaret ve sosyal hayatın gelişmesine katkıda bulunmuştur. Günümüzde, Sivas halkı tarafından tarihî bir sembol olarak görülmektedir. Kaleye yönelik yapılan restorasyon çalışmaları, turistik ve kültürel amaçlı kullanımları teşvik etmektedir.

Anlatılan Hikâyeler ve Efsaneler

Sivas Kalesi hakkında halk arasında anlatılan çeşitli efsaneler mevcuttur. Bunlardan en bilineni Gizli Geçitler Efsanesi’dir: Rivayete göre, kale ile Sivas’ın farklı noktaları arasında gizli tüneller bulunmaktadır. Bu tüneller, özellikle savaş zamanlarında halkın kaçış yolları olarak kullanılmıştır. Ancak, bu tünellerin girişleri zamanla kapanmış veya bilinçli olarak gizlenmiştir. Başka bir efsaneye göre ise, kalede saklı bir hazine olduğu ve bu hazineyi koruyan gizemli bir gücün bulunduğu anlatılmaktadır.

Günümüzdeki Durumu

Sivas Kalesi, günümüzde büyük ölçüde harabe hâlinde olmasına rağmen, tarihi miras olarak korunmaya çalışılmaktadır. Bazı bölümleri zaman içinde tahrip olmuş ve büyük bir kısmı günümüze ulaşamamıştır. Sivas Belediyesi ve Kültür Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalarla, bazı restorasyon projeleri gündeme gelmiş ve kale çevresi turizme kazandırılmaya çalışılmıştır.